อำมาตย์โท พระช่วงเกษตรศิลปการ “บิดาเกษตรแม่โจ้”


อำมาตย์โท พระช่วงเกษตรศิลปะการ(ช่วง โลจายะ)

ขอเทิคพระคุณและบูชาบูรพาจารย์

อำมาตย์โท พระช่วงเกษตรศิลปะการ(ช่วงโลจายะ) “บิดาเกษตรแม่โจ้”

ผู้บุกเบิกงานหนักเพื่อสร้างแม่โจ้ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตรของประเทศไทย

เกิดเมื่อวันที่ ๒๐ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๔๒  ปีกุน รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๘ ณ บ้านแข่ ตำบลพระประแดง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เป็นบุตรคนเล็กในจำนวนพี่น้องสองคนของร้อยเอก หลวงศรีแผ้ว ร.น. (ขาว โลจายะ)กับนางทองหยด โลจายะ  

การศึกษาขั้นต้นที่โรงเรียนวัดทรงธรรม อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการและระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนมัธยมวัดสุทัศน์ วัดราษฎร์บูรณะ และโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ตามลำดับ ระหว่างเรียนที่สวนกุหลาบในชั้นมัธยม ๗ และ ๘ นั้น นับเป็นนักเรียนที่เรียนเก่ง โดยได้คะแนน เป็นลำดับที่ ๑ ของชั้น ได้นั่งโต๊ะเรียนพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ ๖ มาโดยตลอด

ต่อมาได้รับทุนรัฐบาลไทยไปศึกษาต่อระดับปริญญาตรี ที่มหาวิทยาลัยฟิลิปปินส์ (Universtiy of the Phillipines at Los Banos ) จนจบชั้นปีที่ ๓ จากนั้นรัฐบาทไทยได้ส่งตัวไปศึกษาต่อจนจบปริญาตรีและโท ทางสัตวศาสตร์ ที่มหาวิทยาลัยวิสคอนซิล( Universtiy of Wisconsin) สหปาลีรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๗ นับเป็นผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาโทด้านการเกษตรจากต่างประเทศคนที่ ๒ ของประเทศไทย

เมื่อเดินทางกลับประเทศไทย ได้รับราชการในกระทรวงธรรมการ และกระทรวงกลาโหมตามลำดับ จนถึงปร พ.ศ. ๒๔๗๖ หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร อธิบดีกรมตรวจกสิกรรม ได้ขอตัวพระช่วงเกษตรศิลปการ จากกระทรวงกลาโหม เพื่อไปบุกเบิกงานสถานีทดลองกสิกรรมภาคพายัพ บ้านแม่โจ้ เชียงใหม่ และในปี พ.ศ.๒๔๗๗ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) เสนาบดีกระทรวงธรรมการ ได้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรมแม่โจ้ เพื่อให้ทำงานควบคู่กันกับโรงเรียนฝึกหัดครูประถมกสิกรรม ซึ่งเป็นการศึกษาเกษตรระดับสูง ที่จัดโดยกระทรวงธรรมการ ซึ่งดำเนินการที่แม่โจ้อยู่เพียงแห่งเดียวในเวลานั้นจนถึงปี พ.ศ.๒๔๘๑ จึงยุบเลิกแต่ให้จัดหลักสูตรมัธยมวิสามัญเกษตรขึ้นแทนตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๗๘ หลังการยุบเลิกหลักสูตรครูประถมกสิกรรมทุกแห่งและถูกโอนย้ายไปสังกัดกระทรวงเกษตราธิการแล้ว จึงได้ตั้งเป็นวิทยาลัยเกษตรศาสตร์แม่โจ้ หลักสูตร ๓ ปี ระดับอนุปริญญา

ในปีพ.ศ.๒๔๘๑ พระช่วงเกษตรศิลปะการได้รับแต่งตั้งให้เป็นอธิบดีกรมเกษตร รวมเวลาที่ท่านสร้างแม่โจ้ ๖ ปี คือ พ.ศ.๒๔๗๖ – ๒๔๘๑  หลังจากดำรงตำแหน่งต่างๆ ทางราชการตั้งแต่อธิบดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวง        เกษตราธิการ และเป็นทูตวัฒนธรรมและผู้ดูแลนักเรียนไทยในสหรัฐอเมริกาเป็นตำแห่งสุดท้ายก่อนเกษียณอายุราชการเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๒

พ.ศ.๒๕๑๐พระช่วงเกษตรศิลปะการ กลับมาเยี่ยมแม่โจ้ เพื่อพบปะนักศึกษา ครู อาจารย์ และศิษย์เก่า ท่านได้ให้โอวาทสำคัญความตอนหนึ่งว่า “สถาบันศึกษาแม่โจ้แห่งนี้จะเจริญเติบโตก้าวหน้าได้อย่างมั่นคงนั้นจะต้องประกอบด้วย มีครูดี นักศึกษาดี และมีศิษย์เก่าดี ที่จะช่วยพยุงค้ำชูให้มั่นคงแข็งแรงต่อไป”

พระช่วงเกษตรศิลปะการ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณ โปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งนายกสภาสถาบันเทคโนโลยีการเกษตร ระหว่างปี พ.ศ.๒๕๑๐-๒๕๒๒ และได้รับพระราชทานปริญญาการเกษตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาพืชศาสตร์ เมื่อวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๕

ท่านมีภริยา คือ คุณพระช่วงเกษตรศิลปะการ (สำอาง ไรวา) มีบุตรและธิดารวม ๖ คน อำมาตย์โทร ดร.พระช่วงเกษตรศิลปะการ ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ ๑๐ มกราคม พ.ศ.๒๕๓๑ สิริอายุ ๘๘ ปี ๕ เดือน ๒๑ วัน

เราเหล่าชาวแม่โจ้ ขอเทิดพระคุณและบูชาบูรพาจารย์ผู้เป็นปูชนียบุคคล ตราบชั่วนิรันด์กาล