ไก่กระดูกดำเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่ได้รับความนิยมในภาคเหนือของประเทศไทย เช่น เชียงใหม่ เชียงราย และแม่ฮ่องสอน เนื่องจากมีความเชื่อเกี่ยวกับสรรพคุณทางยาของเนื้อไก่กระดูกดำ ซึ่งสามารถบำรุงร่างกายได้ดี โดยเฉพาะเมื่อประกอบอาหารร่วมกับสมุนไพรจีน แม้แต่การบริโภคเนื้อไก่โดยไม่ใช้สมุนไพรก็ยังเชื่อกันว่ามีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่าปกติ

ลักษณะเฉพาะของไก่กระดูกดำ

ไก่กระดูกดำ หรือ “Black-boned chicken” มีลักษณะเด่นคือส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ได้แก่ หนัง เนื้อ และกระดูก มีสีดำ ซึ่งเป็นผลจากการสะสมเมลานินในเนื้อเยื่อ สายพันธุ์แท้ของไก่กระดูกดำต้องมีสีดำในเก้าบริเวณ ได้แก่ ปาก ใบหน้า ลิ้น หงอน เล็บ แข้งขา ผิวหนัง กระดูก และเนื้อ

กระบวนการคัดเลือกพันธุ์

พันธุ์ไก่กระดูกดำมีความหลากหลายสูง การคัดเลือกพันธุ์มักพิจารณาจากลักษณะทางกายภาพ เช่น สีขน และความดำของเนื้อ กระดูก และผิวหนัง จากการศึกษาพบว่าสามารถจำแนกสายพันธุ์ออกเป็น 5 ประเภท ได้แก่ ไก่กระดูกดำสีเทาคอลายแดง สีทอง สีเทาสร้อยทอง คอลาย และสีขาว ซึ่งแต่ละสายพันธุ์มีอัตราการเกิดลูกไก่ที่แตกต่างกัน

การสร้างโรงเรือนและอุปกรณ์เลี้ยงไก่

โรงเรือนสำหรับเลี้ยงไก่กระดูกดำสามารถทำได้หลายรูปแบบ โดยควรมีลักษณะป้องกันแดด ลม และฝนได้ดี มีอากาศถ่ายเทสะดวก ปลอดภัยจากศัตรู เช่น สุนัข แมว หรือหนู วัสดุที่ใช้สร้างโรงเรือนอาจเป็นไม้ไผ่หรือไม้อื่น ๆ ที่หาได้ในท้องถิ่น

อุปกรณ์ที่จำเป็น ได้แก่ ภาชนะใส่อาหารและน้ำ รังไข่สำหรับแม่ไก่ คอนนอน และอุปกรณ์ให้น้ำ เช่น ขวดน้ำพลาสติกหรือกระป๋องขนาดเล็ก นอกจากนี้ อาจใช้เครื่องกกลูกไก่เพื่อให้ความอบอุ่นในช่วงแรกเกิด โดยเฉพาะในฤดูหนาว

การจัดการอาหารและโภชนาการ

อาหารสำหรับไก่กระดูกดำแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ อาหารสำหรับไก่เนื้อที่มีโปรตีนสูง (ประมาณ 21%) และอาหารสำหรับไก่พ่อแม่พันธุ์ที่มีโปรตีนต่ำกว่า (ประมาณ 15-19%) การให้อาหารสามารถทำได้ทั้งการเลี้ยงแบบขังกึ่งปล่อยหรือแบบปล่อยอิสระขึ้นอยู่กับพื้นที่และสภาพแวดล้อม

การจัดการสุขภาพและการป้องกันโรค

สุขภาพของไก่กระดูกดำเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการเติบโตและอัตราการรอดชีวิต ควรมีมาตรการป้องกันโรค เช่น การฉีดวัคซีน การทำความสะอาดโรงเรือนเป็นประจำ และการแยกไก่ที่ป่วยออกจากฝูง รวมถึงการใช้สมุนไพรพื้นบ้านช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

ศักยภาพทางเศรษฐกิจของไก่กระดูกดำ

ไก่กระดูกดำสามารถจำหน่ายได้ในราคาที่สูงกว่าไก่บ้านทั่วไป เนื่องจากเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพและคุณค่าทางโภชนาการ การพัฒนาการเลี้ยงให้เป็นระบบที่มีมาตรฐานสามารถช่วยเพิ่มมูลค่าผลผลิตได้ เช่น การแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารสุขภาพหรืออาหารแปรรูปที่มีบรรจุภัณฑ์มาตรฐาน

ไก่กระดูกดำเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่มีศักยภาพสูง การพัฒนาการเลี้ยงให้มีคุณภาพสามารถช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น นอกจากนี้ การคัดเลือกสายพันธุ์ การจัดการโรงเรือน และการให้อาหารอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ไก่กระดูกดำเติบโตอย่างแข็งแรง และสามารถตอบสนองต่อความต้องการของตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผู้รับผิดชอบ: ครรชิต ชิมภูพันธ์

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยและนวัตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ จังหวัดเชียงใหม่

แหล่งข้อมูล : https://kb.mju.ac.th/article.aspx?id=4148

เอกสารฉบับเต็ม : https://maejo.link/7Umg