ประวัติความเป็นมา
วัดเจดีย์แม่ครัว ตั้งอยู่เลขที่ 94 หมู่ที่ 3 ตําบลแม่แฝกใหม่ อําเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่
เมื่อในอดีตนั้น ที่ตั้งวัดและหมู่บ้านเจดีย์แม่ครัวปัจจุบันเป็นป่าลึกไม่มีผู้คนอาศัยอยู่มีประชาชนอาศัยอยู่บริเวณแม่น้ำปิงห่างจาก วัดเจดีย์แม่ครัวไปทางทิศตะวันตกประมาณ 3 กิโลเมตร ต่อมาได้มีผู้คนเข้ามาบุกเบิกป่าเป็นที่อยู่อาศัยและที่ทํากิน และได้พบซากสิ่งของต่าง ๆ เป็นที่ธรณีสงฆ์ในปัจจุบัน ห่างจากวัดไปทางทิศตะวันออกประมาณ 500 เมตร ที่แสดงให้เห็นว่าเคยเป็นวัดมาก่อน เช่น ฐานวิหาร และองค์เจดีย์เป็นต้น
ต่อมาที่ฐานเจดีย์ถูกขุด และได้พบพระพุทธรูปและพระเครื่องต่าง ๆ จํานวนมาก (ได้หายไประหว่างปฏิสังขรณ์) จึงได้ช่วยกันบูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระเจดีย์ และได้สร้างกุฏิ และศาลาบําเพ็ญบุญ โดยได้นิมนต์พระมาจําพรรษาเมื่อ พ.ศ.2477 ในระหว่าง กับหมู่บ้านและวัดแห่งนี้มีชื่อเรียกกันว่า “ตึงงาม” เรียกตามชื่อของต้นไม้ต้นหนึ่ง ซึ่งมีลําต้นและกิ่งก้านสาขา ตลอดถึงใบขึ้นอย่างเป็้นระเบียบ ต่อมาได้บูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระเจดีย์และกุฏิสงฆ์เป็นที่เรียบร้อย และต้นตึงต้นนั้นก็ตายไป และรอบบริเวณวัดห่างออกไปได้พบก้อนอิฐดินเผาขนาดใหญ่ก่อเป็นรูปคล้ายโกฏิอัฐิเรียกว่า “กู่เบี้ย” ได้มีการสืบหาประวัติความเป็นมาแต่ไม่มีหลักฐานแน่นอนเกี่ยวกับบริเวณนี้ แต่มีประวัติตอนหนึ่งของการสร้างคลองส่งน้ำในการพัฒนาบ้านเมืองสมัยสร้างเมืองเชียงใหม่กล่าวถึงการเกณฑ์ราษฎรให้มาช่วยขุดคลองส่งน้ำแยกมาจากแม่น้ำปิง (ปัจจุบันเป็นคลองส่งน้ำชลประทานแม่แฝก) มาถึงบริเวณหมู่บ้านเจดีย์แม่ครัวปัจจุบันว่าเป็นสถานที่พักของแม่ครัวที่ทําอาหารเลี้ยงผู้ที่มาขุดคลองในสมัยนั้นซึ่งห่างจากองค์พระเจดีย์มาทางทิศตะวันตก 200 เมตร จึงได้เรียกชื่อหมู่บ้านและวัดว่า “เจดีย์แม่ครัว” จนถึงปัจจุบัน
ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2480 ทางสหกรณ์การเกษตรได้เข้ามาจัดสรรที่ดินบริเวณนั้นเป็น “สหกรณ์นิคม” ปี พ.ศ.2491 ชาวบ้านเห็นว่าที่ตั้งของวัดเดิมนั้น การเดินทางไปทําบุญลําบาก จึงได้ตกลงกันย้ายวัดเดิมมาสร้างวัดใหม่ในที่ดินของสหกรณ์ซึ่งอยู่ติดกับเขตทางหลวง ย้ายมาทางทิศตะวันตก 500 เมตร ข้ามคลองชลประทานแม่แฝก โดยรื้อสิ่งก่อสร้างมาสร้างวัดใหม่ และคงค้างแต่องค์พระเจดีย์ไว้ ซึ่งเป็นที่ธรณีสงฆ์ในปัจจุบัน
Author: Yaowapa Kuankhum
Photograph by Asek Petfuang