การใช้ประโยชน์จากใบเสม็ดเพื่อเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ ผลิตภัณฑ์ “ครีมเจลเสม็ดขาว” และ “สบู่เสม็ดขาว”
พัชรินทร์ วิริยะสุขสวัสดิ์
มหาวิทยาลัยแม่โจ้–ชุมพร
ในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้–ชุมพร มีต้นเสม็ดขาวเจริญเติบโตอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งนับเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง อาจารย์พัชรินทร์ วิริยะสุขสวัสดิ์ จากมหาวิทยาลัยแม่โจ้–ชุมพร ได้เล็งเห็นถึงศักยภาพของต้นไม้ชนิดนี้ และริเริ่มโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพจากใบเสม็ดขาว
เสม็ดขาวเป็นไม้ยืนต้นที่พบได้ทั่วไปในป่าพรุ มีกลิ่นคล้ายยูคาลิปตัสและการบูร ซึ่งเกือบทุกส่วนของต้นสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ โดยเฉพาะใบและยอดอ่อนที่สามารถนำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย หรือที่เรียกว่า “น้ำมันเสม็ด” หรือ “น้ำมันเขียว”
จากการศึกษาพบว่า น้ำมันหอมระเหยจากใบเสม็ดขาวมีองค์ประกอบทางเคมีที่สำคัญ ได้แก่ Terpinen-4-ol, α-Fenchol, γ-Terpinolene และ Eugenol ซึ่งมีคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ นอกจากนี้ น้ำมันที่สกัดได้ยังจัดอยู่ในกลุ่มที่ไม่มีพิษและไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้เมื่อใช้กับผิวหนัง
ด้วยคุณสมบัติที่โดดเด่นเหล่านี้ ทีมวิจัยจึงได้พัฒนาผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ ได้แก่ “น้ำมันสมุนไพรเสม็ดขาว” ซึ่งมีทั้งสูตรร้อน สูตรกลาง และสูตรเย็น เหมาะสำหรับการใช้งานในด้านสปา ไม่ว่าจะเป็นการดม ทา ถู เพื่อแก้อาการวิงเวียน หรือนวดบรรเทาอาการเคล็ดขัดยอก นอกจากนี้ยังได้พัฒนา “ยาหม่องเสม็ดขาว” และล่าสุดคือ “ครีมเจลเสม็ดขาว” ที่ใช้งานง่าย สะดวก ไม่เหนียวเหนอะหนะ
ความโดดเด่นของผลิตภัณฑ์เหล่านี้ไม่เพียงแต่อยู่ที่การใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติเท่านั้น แต่ยังมีการเพิ่มสรรพคุณโดยผสมสมุนไพรชนิดอื่นเพิ่มเติม ทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น
โครงการนี้ไม่เพียงแต่สร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ แต่ยังก่อให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนในหลายด้าน ทั้งการส่งเสริมการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากต้นเสม็ดขาว การให้ความรู้แก่ชาวบ้านเกี่ยวกับประโยชน์และคุณสมบัติของน้ำมันจากใบเสม็ดขาว รวมถึงการสอนให้ชาวบ้านสามารถทำผลิตภัณฑ์น้ำมันสมุนไพรและยาหม่องเพื่อใช้เองได้
นอกจากนี้ ทางทีมวิจัยยังได้ยื่นขออนุสิทธิบัตรสำหรับ “น้ำมันสมุนไพรเสม็ดขาว” ซึ่งเป็นการรับรองคุณภาพและนวัตกรรมของผลิตภัณฑ์
โครงการนี้เป็นตัวอย่างที่ดีของการบูรณาการระหว่างการวิจัย การเรียนการสอน และการบริการวิชาการแก่ชุมชน โดยเป็นส่วนหนึ่งของ “โครงการให้คำปรึกษาข้อมูลเทคโนโลยีและประชาสัมพันธ์คลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยแม่โจ้ – ชุมพร” ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นอย่างมีประสิทธิภาพ โดยการนำเอาภูมิปัญญาท้องถิ่นมาผสมผสานกับความรู้ทางวิทยาศาสตร์ เพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของชุมชนอย่างแท้จริง
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ : https://kb.mju.ac.th/assets/img/articleFile/256404010021af01d276448cbf38f262d28cecc4.pdf
มหาวิทยาลัยแม่โจ้–ชุมพร
สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้
2564
ชุมพร