สีย้อมครามจากพืชธรรมชาติถือเป็นหนึ่งในสีย้อมที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมและเศรษฐกิจ โดยเฉพาะในประเทศไทย ซึ่งมีการใช้พืชที่ให้สีคราม เช่น ห้อม (Strobilanthes cusia) และ คราม (Indigofera tinctoria) ในการย้อมผ้ามาอย่างยาวนาน อย่างไรก็ตาม กระบวนการผลิตสีครามแบบดั้งเดิมมีข้อจำกัดหลายประการ ทั้งในด้านความสม่ำเสมอของสี การควบคุมคุณภาพ และการอนุรักษ์พันธุกรรมของพืชที่ใช้ในการผลิต การนำนวัตกรรมชีวภาพเข้ามาปรับใช้ เช่น การใช้เชื้อจุลินทรีย์เพื่อเพิ่มคุณภาพของสีย้อมและป้องกันโรคของพืช จึงเป็นแนวทางสำคัญที่สามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมไปพร้อมกัน พืชที่ให้สีครามในจังหวัดแพร่ จังหวัดแพร่เป็นหนึ่งในแหล่งปลูกพืชที่ให้สีครามที่สำคัญของประเทศไทย มีพืชที่ให้สีครามหลายชนิด ได้แก่ พืชเหล่านี้สามารถนำมาใช้ในการผลิตสีย้อมธรรมชาติ โดยเฉพาะห้อม ซึ่งเป็นพืชที่มีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรมการย้อมผ้าของจังหวัดแพร่ ห้อมเป็นพืชที่เติบโตได้ดีในพื้นที่ที่มีความชื้นสูงและร่มเงา เช่น บริเวณป่าชื้นใกล้แหล่งน้ำ แต่มีข้อจำกัดด้านความไวต่อโรค โดยเฉพาะโรครากเน่าโคนเน่าที่เกิดจากเชื้อรา Phytophthora parasitica นวัตกรรมชีวภาพในการปลูกและผลิตสีย้อมห้อม การนำเทคโนโลยีชีวภาพมาใช้ในกระบวนการปลูกและผลิตสีย้อมจากห้อม ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ลดการใช้สารเคมี และป้องกันปัญหาที่เกี่ยวข้องกับโรคของพืชได้ ตัวอย่างของนวัตกรรมที่นำมาใช้ ได้แก่: นวัตกรรมชีวภาพในการผลิตปุ๋ยอัดแท่ง การนำเทคโนโลยีชีวภาพมาผลิตปุ๋ยอัดแท่งจากพืชที่ให้สีคราม เช่น ห้อมและคราม ช่วยเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจของพืชเหล่านี้ และส่งเสริมให้เกิดการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน โดยวิธีการผลิตปุ๋ยอัดแท่งประกอบด้วย: ปุ๋ยอัดแท่งที่ได้สามารถใช้เป็นปุ๋ยอินทรีย์สำหรับปลูกพืชที่ให้สีครามหรือพืชชนิดอื่น ช่วยปรับปรุงโครงสร้างดินและลดการใช้ปุ๋ยเคมี ซึ่งเป็นแนวทางที่สอดคล้องกับแนวคิด BCG Economy (Bio-Circular-Green…