หอมแดง (Allium ascalonicum L.) เป็นพืชสมุนไพรที่คนไทยคุ้นเคยกันมาช้านาน ด้วยความโดดเด่นทั้งในด้านการนำมาใช้เป็นวัตถุดิบในอาหารและคุณค่าทางยาสมุนไพร หอมแดงจัดอยู่ในวงศ์ Alliaceae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับกระเทียมและหัวหอมใหญ่ โดยมีลักษณะเด่นคือลำต้นใต้ดินเป็นหัวขนาดเล็กที่มีเปลือกสีม่วงแดง กลิ่นฉุนเฉพาะตัว
แหล่งกำเนิดและการเพาะปลูก
หอมแดงเป็นพืชที่มีต้นกำเนิดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีการปลูกหอมแดงอย่างแพร่หลาย จังหวัดศรีสะเกษถือเป็นแหล่งปลูกสำคัญ โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่ขึ้นชื่อในด้านคุณภาพ เช่น “หอมแดงศรีสะเกษ” ซึ่งได้รับการรับรองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI)
คุณค่าทางโภชนาการ
หอมแดงมีสารอาหารที่สำคัญ เช่น
- วิตามินซี: ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
- สารต้านอนุมูลอิสระ: เช่น เควอซิติน (quercetin) และแอนโทไซยานิน (anthocyanin) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง
- แร่ธาตุ: เช่น โพแทสเซียมและแมกนีเซียม
สรรพคุณทางยา
หอมแดงถูกนำมาใช้ในทางสมุนไพรหลากหลายรูปแบบ โดยมีสรรพคุณเด่น ได้แก่
- ลดไข้: การใช้หอมแดงบดหรือฝานบางๆ วางบนศีรษะเป็นวิธีพื้นบ้านที่นิยมใช้ลดไข้ในเด็ก
- แก้หวัดและคัดจมูก: สารในหอมแดงช่วยบรรเทาอาการหวัด โดยเฉพาะเมื่อสูดกลิ่นน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากการทุบหัวหอม
- บรรเทาอาการไอ: น้ำหอมแดงคั้นผสมกับน้ำผึ้งสามารถช่วยลดอาการไอและระคายคอ
- ต้านการอักเสบและเชื้อโรค: สารประกอบซัลเฟอร์ในหอมแดงมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียและไวรัส
วิธีการใช้หอมแดงในชีวิตประจำวัน
- ปรุงอาหาร: หอมแดงมักถูกนำมาใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญในอาหารไทย เช่น น้ำพริก แกง และยำ
- รักษาโรคพื้นบ้าน: การตำหรือบดหอมแดงใช้เป็นยาพอกเพื่อรักษาแผลอักเสบและแมลงกัดต่อย
แหล่งที่มา : Smart Herb Platform