Yaowapa Khueankham
-
ซวาอะหน่อเอะกวีคี
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด)….. ซวาอะหน่อเอะกวีคี ซวาอะหน่อเอะกวีคี เป็นพืชและเป็นสมุนไพรท้องถิ่น เป็นพืชยืนต้นขนาดกลาง มีลักษณะทางกายภาพ ลำต้นสีดำ ผิวเรียบ ใบแก่สีเขียวเข้ม เรียบมัน ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ดอกมีลักษณะกลมสีขาว มักขึ้นตามภูมิศาสตร์ และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง เช่น ป่าต้นน้ำ ป่าดิบชื้น หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี ซวาอะหน่อเอะกวิคี มีลักษณพิเศษและแตกต่างจากสมุนไพรทั่วไป คือ มีกลิ่นเหม็นมาก แต่มีสรรพคุณทางยาในการรักษาอาการเหนื่อยล้าได้ดีมาก และสามารถนำไปผสมกับยาสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ได้ด้วย ซึ่งสามารถใช้ได้ทุกส่วนของพืช ลำต้นและกิ่งเหมาะสำหรับต้มเพื่อดื่ม ส่วนกิ่งหรือลำต้น […]
-
เส่ซูควา (ตัวผู้)
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด)…. เส่ซูควา (ตัวผู้) เส่ซูควา (ตัวผู้) เป็นพืชและเป็นสมุนไพรท้องถิ่นชั้นดี เป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก มีลักษณะทางกายภาพ มีลำต้นตรงมีกิ่งห่าง ลำต้นมีสีครีมปนแดง มีใบกว้างสีเขียวเข้ม มักขึ้นตามภูมิศาสตร์และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง เช่น ป่าต้นน้ำ ป่าดิบชื้น หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี เส่ซูควา ได้รับความนิยมอย่างมากและมีชื่อเสียงในท้องถิ่น จนได้รับการขนานนามว่า “ติ๊สี่พะโดะ” ซึ่งแปลว่า “ยาหลวง” เนื่องจากมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลายและไดพ้ผลที่เร็วและดี ในการรักษา เส่ซูควา (ตัวผู้) จะมีฤทธิ์ทางยาที่แรงกว่าตัวเมีย ซึ่งรักษาได้ทั้งคนและสัตว์ โดยเฉพาะรักษาช้างที่ชาวบ้านทำกันมายาวนาน […]
-
เก่อกรือทอ
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด) เก่อกรือทอ เก่อกรือทอ เป็นพืชและเป็นสมุรไพรท้องถิ่น เป็นพืชยืนต้นขนาดกลาง มีลักษณะทางกายภาพ ลำต้นอวบเตี้ยสีน้ำตาลปนดำ ใบกว้าง อ่อนนุ่ม สีเขียว ก้านใบยาวคล้ายก้านใบเผือก ลูกอ่อนมีสีเขียว ลูกแก่มีสีส้ม มักขึ้นตามภูมิศาสตร์และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูงมาก เช่น ป่าต้นน้ำ ป่าดิบชื้น หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี เก่อกรือทอ เป็นพืชที่มีฤทธิ์คันมาก โดยเฉพาะใบ แต่มีสรรพคุณทางยาในการรักษาอาการพิษจากบุ้ง (แมงบ้ง) ได้ผลดีมาก ซึ่งผู้ใช้ต้องมีความรู้และใช้ด้วยความระมัดระวัง โดยใช้ลำต้นตัดเป็นแผ่นบาง ๆ แล้วใช้เกลือทา มาประคบบริเวณที่ถูกพิษจากบุ้ง […]
-
เส่ซูควา (ตัวเมีย)
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด) เส่ซูควา (ตัวเมีย) เส่ซูควา เป็นพืชและเป็นสมุนไพรท้องถิ่นชั้นดี เป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก มีลักษณะทางกายภาพ มีลำต้นตรง มีกิ่งห่าง ลำต้นมีสีครีมปนแดง มีใบกว้างสีเขียวเข้ม มักขึ้นตามภูมิศาสตร์ และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง เช่น ป่าต้นน้ำ ป่าดิบชื้น หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี เส่ซูควา ได้รับความนิยมอย่างมากและมีชื่อเสียงในท้องถิ่น จนได้รับการขนานนามว่า “ติ๊สี่พะโดะ” ซึ่งแปลว่า “ยาหลวง” เนื่องจากมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย ใช้ได้ผลดีและรวดเร็ว สามารถรักษาได้ทั้งคนและสัตว์ โดยเฉพาะรักษาช้างที่ทำกันมายาวนาน รสชาติขม เป็นยาสมุนไพรที่รักษาแผลได้ทุกชนิด […]
-
มวีหมื่อ
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด) มวีหมื่อ มวีหมื่อ เป็นพืชและเป็นสมุนไพรท้องถิ่น เป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก มีลักษณะลำต้นโค้งงอ ลำต้นข้อแก่มีสีน้ำตาลอ่อน ลำต้นข้ออ่อนมีสีเขียวเข้ม ใบเรียวยาว และเป็นแฉกเล็ก ๆ รอบใบ ใบแก่มีสีเขียวเข้ม ใบอ่อนมีสีน้ำตาลอ่อน และมีดอกเป็นชุด ๆ สีเขียวอ่อนซึ่งจะเปลี่ยนเป็นลูกตามฤดูกาล มักขึ้นตามภูมิศาสตร์และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง เช่น ป่าต้นน้ำ ป่าดิบชื้น หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี มวีหมื่อ มีสรรพคุณทางยาในการรักษาอาการปวดข้อ ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้สูงอายุอย่างมาก โดยวิธีการใช้ส่วนรากของพืชนำมาต้มน้ำ เพื่อดื่ม และนวดประคบบริเวณที่ปวด ไม่มีรสชาติ […]
-
โจโก
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด ) โจโก โจโก เป็นพืชและเป็นสมุนไพรท้องถิ่น เป็นพืชยืนต้นขนาดเล็ก มีลักษณะใบกว้าง ใบแก่สีเขียวเข้ม ใบอ่อนสีเขียวปนเหลือง ลำต้นข้อแก่มีสีครีม ลำต้นข้ออ่อนสีเขียวเข้ม มีรากขนาดเล็กและตื้น และรากฝอยกระจาย รากโผล่เหนือพื้นดินประมาณ 10 ซม มักขึ้นตามภูมิศาสตร์และสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง เช่น ป่าดิบชื้น ป่าต้นน้ำ หรือบริเวณลำห้วยที่มีน้ำไหลผ่านตลอดทั้งปี โจโก มีสรรพคุณทางยาในการรักษาอาการม้ามโตผิดปกติ โดยการใช้ส่วนรากของพืชมาต้มน้ำเพื่อดื่ม มีรสชาติขม ต้องดื่มอย่างต่อเนื่องจนกว่าม้ามจะเล็กลงและหายเป็นปกติ และหยุดดื่ม สามารถดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ทางช่อง Youtube […]
-
ติ๊สี่ก่าจึ๊ (ยามือหัก)
ชื่อทางการ สะพานก๊น ชื่อวิทยาศาสตร์ Caprifoliace (Sambucus javanica Blume) ติ๊สี่ก่าจึ๊ แปลตรง ๆ เป็นภาษาไทยว่า “ยามือหัก” ซึ่งมาจากคำ 2 คำ มารวมกันคือ ติ๊สี่ และ ก่าจึ๊ คำว่า ติ๊สี่ แปลว่า ยา ส่วนคำว่า ก่าจิ๊ นั้นถ้าเรียกโดด ๆ หรือ เรียกคำเดียว มาจากคำว่า […]
-
เมื่อผมสอบเข้า แม่โจ้
in Oral Historyผมเป็นเด็กต่างจังหวัด เมื่อจบมัธยมศึกษาปีที่ 3 ก็เข้ามาเรียนต่อที่กรุงเทพฯ โดยเลือกเรียน ภาษาต่างประเทศ มีโครงการว่าจะไปเรียนต่อที่ต่างประเทศ แต่ไอ้การที่เป็นคนไม่รักดี เรียนยังไม่ทัน สิ้นปีก็เปลี่ยนโครงการใหม่ ในที่สุดก็สอบตก หลังจากได้ใบสุทธิแล้ว ผมก็มุ่งหน้าขึ้นสู่เชียงใหม่ ถิ่นไทยงาม เนื่องจากผมเป็นคนชอบอ่านนวนิยาย เป็นอย่างยิ่ง ทำให้ผมรู้จัก “เสือ กลิ่นสัก” ในร้อยป่า และ “เลิศ แหลมฉาน” จากธาตุกระทิง และก็รู้จักแม่โจ้ สถาบันที่พระเอกทั้งสองได้เข้าเรียน ถูกแล้วครับ ผมขึ้นเชียงใหม่ เพื่อจะสอบคัดเลือกเข้าเรียนต่อที่แม่โจ้ และก็เป็นโอกาสอันดีที่จะได้เที่ยวสงกรานต์เชียงใหม่ […]
-
ชีวิตรุ่น 33
in Oral Historyณ. ที่นี้ขอกล่าวย้อนหลังไปอีก 3 ปี ปีที่ทุกคนไม่อาจลืมได้จนชั่วชีวิต ความหวังก่อนหน้านั้น ทุกคนมาศึกษาแม่โจ้เพื่อเป็นบันไดต่อชีวิตให้กับอนาคตและชีวิตของตัวเอง สิ่งที่ทุกคนหลีกเลี่ยงไปไม่ได้ก็คือ “การใช้ชีวิตร่วมแห่งสถาบันเดียวกัน” ครั้งแรกจะไม่มีใครคิดเฉลี่ยวใจเลยว่าการดำเนินชีวิตในแม่โจ้นั้น มันมีความเข้มข้นเพียงใดและเกี่ยวโยงกับอนาคตกาลข้างหน้าของเรา ๆ อย่างไร? ทั้งนี้เพราะว่าทุกคนมัวหลงระเริงอยู่กับคำสรรเสริญเยินยอที่ได้รับจากรุ่นพี่ก็อาจเป็นได้ โดยไม่มีใครล่วงรู้เลยนั่นเป็นชีวิตอีกแง่หนึ่งใน จํานวนหลาย ๆ แบบ ในแม่โจ้ซึ่งผู้ที่เคยเหยียบผืนดินแห่งนี้มาก่อนได้ช่วยกันขนานนามให้เสียอย่างโก้หรูว่า “ประเทศแม่โจ้” หลังจากวันที่ 7 มิถุนายน ไปแล้วนั่นแหละทุกคนจึงรู้ว่า ตนเองได้ตกอยู่ภายใต้ขอบเขต – กฎของธรรมนูญอีกฉบับหนึ่ง นับเป็นครั้งที่ 33 ลูก […]
-
จําใจจาก
in Oral Historyเสียงที่เราได้ยินซึ่งเสียงนั้นเป็นเสียงที่เกิดจากการตี บัวรดน้ำ จอบ ดังประสานมา กับเสียงตะโกนว่าไฟไหม้ ไฟไหม้ดอย ดังมาจากทุก ๆ หอพักในปลายฤดูหนาวของทุก ๆ ปี และเป็นปีที่สามในแม่โจ้ที่พวกเราได้ยินกัน นั่นเป็นสัญญานให้รู้ว่าไฟไหม้ป่าแดงอร่ามอยู่บนดอยที่ล้อมรอบแม่โจ้ทั้งใกล้และไกล ยิ่งกว่านั้นดอกแคฝรั่ง ภายในแม่โจ้ก็เริ่มออกดอกบานสะพรั่ง ดอกขาวแถบม่วงเป็นพวงระย้าติดอยู่กับกิ่งไร้ใบ คูชั่งสวยสดเสียเหลือเกิน พวกเราเรียกกันเรียกดอกซากุระเสียโก้หรู เมื่อถึงฤดูกาลนี้พวกเราจะดีใจจริง ๆ ที่จะได้กลับบ้านอีกแล้วและอะไรต่อมิอะไรมากมายนั่นเป็นเพราะความสุขใจ และดีใจระคนกัน ในระยะนั้นภายในหอแต่ละหอกําลังมีทั้งทองตำราทั้งนอนและนั่งอยู่อย่างเคร่งเครียดเพื่อเตรียมตัวสอบ เราจะสังเกตได้ง่าย ๆ คือจะเงียบผิดปกติมองดูหน้าแต่ละคน จะบอกให้รู้ว่า กําลังใช้ความคิดความจําและคล้ายกับว่าสลดใจอย่างไรพิกล คงจะเป็นเพราะ พวกเรากําลังจะจากแม่ […]
-
ในอ้อมอกแม่ (โจ้)
in Oral Historyอ้อมอกแม่ (โจ้) แม้จะนานนับสิบปีเหมือนกับเพิ่งจากอกแม่เมื่อวานนี้เอง ฝนมืดมัว ของเดือนพฤษภาคมพร้อมกับความเงียบเหงาคอยเราอยู่ที่ชนบทอัน เปล่าเปลี่ยวแวดล้อมไปด้วยทุ่งนา ป่าแดง ป่าตึง และภูเขาสีครามที่ล้อมรอบอยู่ไกล ๆ ของอำเภอสันทราย เชียงใหม่ วันนั้น ก้าวแรกของเราที่แม่โจ้ จึงมีทั้งความประหวั่นพรั่นพรึงและความแปลกใหม่ในการที่มาอยู่ที่อื่นที่ไม่ใช่บ้าน ตลอดจนมีความว้าเหว่ใจ เมื่ออยู่ไป งานหนักเหน็ดเหนื่อย อาหารรสชาติไม่เป็นท่า แต่หมดรวดเร็วในชั่วพริบตา การเรียนเต็มเหยียด มีวิชาใหม่ ๆ ที่เริ่มต้นเรียนเป็นส่วนมาก การจัดระบบความเป็นอยู่ให้รู้จักความเป็นพี่น้อง รู้จักใจกว้าง เสียสละ ไม่เห็นแก่ตัว รู้จักกาละเทศะ […]
-
ฉุ่ยโพข่อหล่อเด๊าะ (ใบบัวบก)
ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด) ฉุ่ยโพข่อหล่อเด๊าะ ชื่อทางการ ใบบัวบก ชื่อท้องถิ่น (บ้านห้วยผักกูด) ฉุ่ยโพข่อหล่อเด๊าะ ฉุ่ยโพข่อหล่อเด๊าะ เป็นภาษาท้องถิ่นบ้านห้วยผักกูด ตำบลแม่ศึกษา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นชาติพันธุ์ “ชนเผ่ากะเหรี่ยง หรือปาเกอะญอ” คำว่า ฉุ่ยโพข่อหล่อเด๊าะ แปลตรง ๆ เป็นภาษาไทยว่า “รอยเท้าลูกสุนัข” ซึ่งมีที่มาจากผู้เฒ่าสมัยก่อนเดินเข้าป่าเพื่อหาอาหารเลี้ยงชีพ ได้เจอพืชผักใบบัวบก สามารถรับประทานเป็นอาหารได้ แต่ไม่รู้จะเรียกชื่อว่าอะไร นั่งไตร่ตรอง และคิดชื่ออยู่นาน บังเอิญแลเห็นรอยเท้าลูกสุนัขผู้ติดตาม มีลักษณะคล้ายกับใบของใบบัวบก […]