ตะไคร้ (Lemongrass) เป็นพืชสมุนไพรที่คนไทยรู้จักกันดี มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cymbopogon citratus ตะไคร้ไม่เพียงแต่เป็นส่วนประกอบสำคัญในครัวไทย แต่ยังมีคุณค่าทางสมุนไพรที่น่าทึ่ง นอกจากนี้ยังมีศักยภาพต่อการพัฒนาในอุตสาหกรรมยาและเครื่องสำอางอีกด้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ตะไคร้เป็นพืชล้มลุกในวงศ์ Poaceae มีลำต้นสูงประมาณ 1-1.5 เมตร ใบยาวเรียวสีเขียวอ่อนมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีระบบรากที่แข็งแรง ทนต่อสภาพอากาศร้อนได้ดี ทำให้ปลูกง่ายในพื้นที่หลากหลายชนิดของประเทศไทย
สรรพคุณทางยา
ตะไคร้มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาหลายด้าน เช่น
- แก้ปวดและลดการอักเสบ
สารสกัดจากตะไคร้มีฤทธิ์บรรเทาอาการปวด เช่น ปวดศีรษะและปวดกล้ามเนื้อ - ต้านจุลชีพและเชื้อรา
น้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้ เช่น Citral และ Geraniol มีคุณสมบัติยับยั้งเชื้อจุลชีพ เช่น เชื้อราและแบคทีเรีย - ช่วยย่อยอาหาร
การดื่มชาตะไคร้ช่วยลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และเสริมการย่อยอาหาร
การใช้ในชีวิตประจำวัน
- ในอาหาร
ตะไคร้เป็นเครื่องเทศสำคัญในเมนูยอดนิยม เช่น ต้มยำ แกงส้ม และยำสมุนไพร - ในผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพ
น้ำมันหอมระเหยตะไคร้ถูกใช้ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิว สบู่ แชมพู และยาสีฟัน - ในอุตสาหกรรม
น้ำมันตะไคร้ถูกใช้ในผลิตภัณฑ์ไล่ยุงและแมลง รวมถึงเป็นวัตถุดิบในน้ำหอม
ศักยภาพในเชิงพาณิชย์
ประเทศไทยส่งออกน้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้ในปริมาณมาก ซึ่งเป็นที่ต้องการในอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง อาหาร และยา ตะไคร้ยังเป็นพืชเศรษฐกิจที่ส่งเสริมรายได้ให้แก่เกษตรกร
ข้อควรระวัง
ถึงแม้ตะไคร้จะมีประโยชน์มาก แต่การใช้ในปริมาณมากหรือในผู้ที่แพ้กลิ่นอาจเกิดอาการระคายเคืองหรือแพ้ได้ ควรใช้อย่างเหมาะสมและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหากต้องการใช้เพื่อการรักษา
แหล่งที่มา : ราชบัณฑิตยสถาน. (ม.ป.ป.). ตะไคร้: พืชสมุนไพรที่น่าทึ่ง. สืบค้นจาก https://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_12_2.htm