มะเขือพวง (Solanum torvum) เป็นพืชสมุนไพรพื้นบ้านที่มีบทบาทสำคัญในการดำรงชีวิตประจำวันของคนไทยมายาวนาน ไม่ว่าจะในครัวเรือน หรือในด้านการรักษาโรค มะเขือพวงไม่เพียงแค่เป็นส่วนประกอบของอาหารไทย แต่ยังเป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยาหลากหลาย รวมถึงมีศักยภาพในการพัฒนาเชิงพาณิชย์และการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนอีกด้วย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
มะเขือพวงเป็นไม้พุ่มขนาดเล็กในวงศ์ Solanaceae มีลักษณะลำต้นแข็ง มีหนามกระจายตามลำต้น ใบมีลักษณะหยักขอบและมีสีเขียว ผลมีลักษณะกลมเล็ก สีเขียวอ่อน เป็นพวง และสามารถปลูกได้ดีในดินที่หลากหลาย นอกจากนี้ มะเขือพวงยังสามารถทนทานต่อสภาพอากาศที่แห้งแล้ง ทำให้เป็นพืชที่สามารถปลูกได้ในหลายพื้นที่ของประเทศไทย
สรรพคุณทางยา
มะเขือพวงมีสารอาหารและสารเคมีที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น วิตามินซี ใยอาหาร และแคลเซียม มีสรรพคุณในการรักษาและส่งเสริมสุขภาพดังนี้:
- ควบคุมน้ำตาลในเลือด
มะเขือพวงมีสารสำคัญที่ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวานและผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพทางด้านการควบคุมน้ำตาล - เสริมสร้างระบบย่อยอาหาร
การรับประทานมะเขือพวงช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร ทำให้การย่อยอาหารมีประสิทธิภาพ และช่วยลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ - ต้านอนุมูลอิสระ
สารต้านอนุมูลอิสระในมะเขือพวงช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจและมะเร็ง
การใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน
- ในอาหารไทย
มะเขือพวงเป็นส่วนประกอบสำคัญในอาหารไทยหลายเมนู เช่น แกงเขียวหวาน น้ำพริก และแกงป่า ผลมะเขือพวงที่มีลักษณะกรอบช่วยเพิ่มเนื้อสัมผัสและรสชาติให้กับอาหาร - ในสมุนไพรพื้นบ้าน
ผลมะเขือพวงสดสามารถนำมาต้มเป็นน้ำดื่มเพื่อบรรเทาอาการไอและแก้ปัญหาเกี่ยวกับทางเดินหายใจ - ในผลิตภัณฑ์สุขภาพ
มะเขือพวงยังถูกแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เช่น ชามะเขือพวง แคปซูล และสารสกัด เพื่อเป็นผลิตภัณฑ์ที่เสริมสร้างสุขภาพ
แหล่งข้อมูล : ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง