ในยุคที่เทคโนโลยีก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว การอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกลับทวีความสำคัญมากยิ่งขึ้น หนึ่งในตัวอย่างที่โดดเด่นของการรักษาองค์ความรู้ดั้งเดิมให้คงอยู่คู่สังคมไทย คือ ศิลปะการจักสานทางมะพร้าวของคุณประสิทธิ์ บุญช่วย ชาวบ้านปาไผ่ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่
จากทางมะพร้าวสู่งานศิลป์
คุณประสิทธิ์ได้สร้างสรรค์ผลงานจากวัสดุธรรมชาติอย่างทางมะพร้าวมาเป็นเวลากว่า 30 ปี โดยการนำทางมะพร้าวมาจักสานและออกแบบเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ ซึ่งไม่เพียงแต่สวยงาม แต่ยังสามารถใช้งานได้จริงในชีวิตประจำวัน ผลงานของท่านประกอบด้วย:
1. ตะกร้าใส่ผักและผลไม้
2. ตะกร้าใส่ไวน์
3. ตะกร้าใส่ขยะในห้อง
4. ตะกร้าใส่เสื้อผ้า
5. พานดอกไม้
6. หมวก
คุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่น
การจักสานทางมะพร้าวไม่เพียงแต่เป็นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีประโยชน์ใช้สอย แต่ยังเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน การใช้วัสดุจากธรรมชาติยังสอดคล้องกับแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน ลดการใช้พลาสติกและวัสดุสังเคราะห์ที่ย่อยสลายยาก
การสืบสานและพัฒนา
การที่คุณประสิทธิ์ยังคงผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์จักสานทางมะพร้าวมาอย่างต่อเนื่องกว่า 30 ปี แสดงให้เห็นถึงความยั่งยืนของภูมิปัญญานี้ อย่างไรก็ตาม เพื่อให้ศิลปะการจักสานทางมะพร้าวยังคงอยู่และเติบโตต่อไปในอนาคต อาจต้องมีการพัฒนาในด้านต่างๆ เช่น:
1. การถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นใหม่
2. การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยและตอบโจทย์ผู้บริโภคยุคปัจจุบัน
3. การส่งเสริมการตลาดและช่องทางจำหน่ายที่หลากหลาย
4. การสร้างเรื่องราวและคุณค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์
บทสรุป
ภูมิปัญญาการจักสานทางมะพร้าวของคุณประสิทธิ์ บุญช่วย ไม่เพียงแต่เป็นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่สวยงามและมีประโยชน์ใช้สอย แต่ยังเป็นการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของไทยให้คงอยู่ต่อไป การสนับสนุนและส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นเช่นนี้จะช่วยรักษาเอกลักษณ์ของชุมชน สร้างความภาคภูมิใจให้กับคนในท้องถิ่น และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน
แหล่งที่มา :
โครงการสำรวจข้อมูลปราชญ์ท้องถิ่นล้านนา โดย นายวุฒิภัทร เกตุพัฒนพล ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยแม่โจ้