ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมและการสูญหายของภูมิปัญญาท้องถิ่น เรื่องราวของ นางทองเหรียญ ณ ลำพูน วัย 79 ปี จากจังหวัดเชียงใหม่ เป็นแบบอย่างอันน่าประทับใจของการอนุรักษ์วัฒนธรรมและการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ศิลปะแห่งการจักสานใบมะพร้าว ทองเหรียญได้แสดงให้เห็นถึงความเชี่ยวชาญในการจักสานใบมะพร้าว ซึ่งเป็นวัสดุธรรมชาติที่หาได้ง่าย ให้กลายเป็นสิ่งของที่มีประโยชน์และสวยงาม ตั้งแต่หมวก ปลาตะเพียน ดอกไม้ นก ไปจนถึงซุ้มประตูป่า ตะกร้า และกล่องข้าว ความสามารถนี้ไม่เพียงแต่แสดงให้เห็นถึงทักษะฝีมือเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงภูมิปัญญาในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน การแปรรูปขยะสู่งานศิลป์ นอกเหนือจากการใช้วัสดุธรรมชาติ ทองเหรียญยังแสดงให้เห็นถึงความคิดสร้างสรรค์ในการนำวัสดุเหลือใช้มาสร้างสรรค์เป็นสิ่งของที่มีคุณค่า เช่น การทำแจกันดอกไม้จากขวดพลาสติก ไก่แจ้จากขวดพลาสติก และฐานรองผางประทีปจากกระป๋องเบียร์ ความสามารถนี้ไม่เพียงแต่ช่วยลดปริมาณขยะ แต่ยังเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสิ่งของที่คนทั่วไปมองข้าม ความหลากหลายของทักษะ ความสามารถของทองเหรียญไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การจักสานและการประดิษฐ์ เธอยังมีทักษะในด้านอื่นๆ อีกมากมาย เช่น การตัดเย็บเสื้อผ้า การแต่งหน้า ทำผม การทำดอกไม้จากใบเตย และการถักผ้าเช็ดเท้า นอกจากนี้ เธอยังมีความสามารถในการแสดงพื้นบ้าน เช่น การฟ้อนดาบ ฟ้อนเชิง และฟ้อนขันดอก ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการอนุรักษ์และสืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่น การถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นใหม่ ทองเหรียญไม่เพียงแต่เป็นผู้มีความสามารถเท่านั้น แต่เธอยังเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ให้กับคนรุ่นหลังด้วย เธอได้รับเชิญให้เป็นวิทยากรบรรยายและสาธิตในสถานศึกษาและหน่วยงานต่างๆ มากมาย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นและการสร้างความตระหนักในเรื่องการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า…

ในยุคที่เทคโนโลยีก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว การอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกลับทวีความสำคัญมากยิ่งขึ้น หนึ่งในตัวอย่างที่โดดเด่นของการรักษาองค์ความรู้ดั้งเดิมให้คงอยู่คู่สังคมไทย คือ ศิลปะการจักสานทางมะพร้าวของคุณประสิทธิ์ บุญช่วย ชาวบ้านปาไผ่ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ จากทางมะพร้าวสู่งานศิลป์ คุณประสิทธิ์ได้สร้างสรรค์ผลงานจากวัสดุธรรมชาติอย่างทางมะพร้าวมาเป็นเวลากว่า 30 ปี โดยการนำทางมะพร้าวมาจักสานและออกแบบเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ ซึ่งไม่เพียงแต่สวยงาม แต่ยังสามารถใช้งานได้จริงในชีวิตประจำวัน ผลงานของท่านประกอบด้วย: 1. ตะกร้าใส่ผักและผลไม้2. ตะกร้าใส่ไวน์3. ตะกร้าใส่ขยะในห้อง4. ตะกร้าใส่เสื้อผ้า5. พานดอกไม้6. หมวก คุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่น การจักสานทางมะพร้าวไม่เพียงแต่เป็นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีประโยชน์ใช้สอย แต่ยังเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน การใช้วัสดุจากธรรมชาติยังสอดคล้องกับแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน ลดการใช้พลาสติกและวัสดุสังเคราะห์ที่ย่อยสลายยาก การสืบสานและพัฒนา การที่คุณประสิทธิ์ยังคงผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์จักสานทางมะพร้าวมาอย่างต่อเนื่องกว่า 30 ปี แสดงให้เห็นถึงความยั่งยืนของภูมิปัญญานี้ อย่างไรก็ตาม เพื่อให้ศิลปะการจักสานทางมะพร้าวยังคงอยู่และเติบโตต่อไปในอนาคต อาจต้องมีการพัฒนาในด้านต่างๆ เช่น: 1. การถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นใหม่2. การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยและตอบโจทย์ผู้บริโภคยุคปัจจุบัน3. การส่งเสริมการตลาดและช่องทางจำหน่ายที่หลากหลาย4. การสร้างเรื่องราวและคุณค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์ บทสรุป ภูมิปัญญาการจักสานทางมะพร้าวของคุณประสิทธิ์ บุญช่วย ไม่เพียงแต่เป็นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่สวยงามและมีประโยชน์ใช้สอย แต่ยังเป็นการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของไทยให้คงอยู่ต่อไป การสนับสนุนและส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นเช่นนี้จะช่วยรักษาเอกลักษณ์ของชุมชน สร้างความภาคภูมิใจให้กับคนในท้องถิ่น และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน แหล่งที่มา : โครงการสำรวจข้อมูลปราชญ์ท้องถิ่นล้านนา โดย นายวุฒิภัทร…