พ่อครูนิกร อินต๊ะ : ตำนานการขับซอล้านนา

ในโลกของดนตรีพื้นบ้านล้านนา มีชื่อหนึ่งที่โดดเด่นและเป็นที่เคารพนับถือมายาวนาน นั่นคือ “พ่อครูนิกร อินต๊ะ” หรือที่มีชื่อจริงว่า นายนิกร อินตะ ศิลปินผู้สืบสานและรักษาศิลปะการขับซอให้คงอยู่คู่แผ่นดินล้านนามาอย่างยาวนาน

จุดเริ่มต้นของตำนาน

เส้นทางการเป็นช่างซอของพ่อครูนิกรเริ่มต้นขึ้นเมื่อท่านอายุเพียง 15 ปี ด้วยความสนใจและพรสวรรค์ ท่านได้เข้าศึกษาวิชาการขับซอกับ “พ่อครูคำปวน หนองกุ้นครุ” ผู้เป็นครูคนแรก นับเป็นจุดเริ่มต้นของการก้าวเข้าสู่วงการขับซอล้านนาอย่างเต็มตัว

การเดินทางสู่ความเชี่ยวชาญ

เมื่ออายุ 21 ปี พ่อครูนิกรได้มีโอกาสร่วมงานกับวง ก. ประเสริฐศิลป์ ของแม่มุกดา บ้านแม่หอพระ ซึ่งนับเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาทักษะและประสบการณ์ ต่อมาท่านได้ย้ายไปร่วมงานกับคณะลูกแม่ปิงของแม่บัวตอง เมืองป่าว และคณะสายธาราของแม่จันทร์สม สายธารา ซึ่งเป็นคณะซอที่มีชื่อเสียงในยุคนั้น การได้ร่วมงานกับคณะซอชื่อดังหลายคณะ ทำให้พ่อครูนิกรได้เรียนรู้และพัฒนาทักษะการขับซอของตนเองอย่างต่อเนื่อง จนกลายเป็นช่างซอที่มีความสามารถรอบด้าน ทั้งการขับซอและการแสดงละครซอ

ความเชี่ยวชาญที่หลากหลาย

พ่อครูนิกรไม่เพียงแต่เป็นช่างซอเท่านั้น แต่ท่านยังมีความสามารถในการแสดงละครซอ โดยรับบทบาทที่หลากหลาย ทั้งพ่อของพระเอกนางเอก ตัวโกง และตัวตลก แสดงให้เห็นถึงความสามารถอันหลากหลายของท่าน นอกจากนี้ ท่านยังได้มีโอกาสแสดงละครซอออกรายการโทรทัศน์ทางช่อง 8 จังหวัดลำปาง ซึ่งเป็นการนำศิลปะการขับซอไปเผยแพร่ในวงกว้าง

การสืบสานและอนุรักษ์

ตลอดระยะเวลากว่า 40 ปีในวงการขับซอ พ่อครูนิกรได้ร่วมแสดงในงานประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ มากมาย เช่น งานบวชลูกแก้ว ปอยข้าวสังฆ์ สรงน้ำพระธาตุ มงคลสมรส ขึ้นบ้านใหม่ ปอยหลวง ทอดกฐิน และทอดผ้าป่า เป็นต้น การได้ร่วมงานในโอกาสต่างๆ เหล่านี้ ไม่เพียงแต่เป็นการแสดงความสามารถ แต่ยังเป็นการสืบสานและอนุรักษ์ศิลปะการขับซอให้คงอยู่คู่สังคมล้านนา

ผลงานที่ภาคภูมิใจ

ตลอดชีวิตการเป็นช่างซอ พ่อครูนิกรมีผลงานที่น่าภาคภูมิใจมากมาย อาทิ

– การร่วมขับซอในงานพิธีเปิดพืชสวนโลก ณ จังหวัดเชียงใหม่
– การขับซอแสดงความยินดีแก่ผู้จัดการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรระดับภาค
– การขับซอในงานสรงน้ำพระบรมธาตุดอยสุเทพ ณ วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร

ผลงานเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงความสามารถและการเป็นที่ยอมรับในวงกว้างของพ่อครูนิกร

สืบสานภูมิปัญญา สู่คนรุ่นใหม่

ปัจจุบัน พ่อครูนิกร หนองเต่าคำ ยังคงอาศัยอยู่ที่บ้านหนองเต่าคำ ตำบลป่าไผ่ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ท่านยังคงเป็นแหล่งความรู้ที่มีค่าสำหรับผู้ที่สนใจศิลปะการขับซอ และพร้อมที่จะถ่ายทอดความรู้ให้แก่คนรุ่นใหม่ที่สนใจสืบสานศิลปะอันทรงคุณค่านี้

การขับซอของพ่อครูนิกรไม่เพียงแต่เป็นการแสดงความสามารถทางดนตรีเท่านั้น แต่ยังเป็นการสื่อสารวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของชาวล้านนาผ่านบทเพลง ซึ่งนับเป็นการอนุรักษ์และสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าให้คงอยู่ต่อไป

ในยุคที่วัฒนธรรมสมัยใหม่กำลังหลั่งไหลเข้ามา การดำรงอยู่ของศิลปินพื้นบ้านอย่างพ่อครูนิกร หนองเต่าคำ จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาเอกลักษณ์และจิตวิญญาณของความเป็นล้านนาให้คงอยู่ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้และภาคภูมิใจในรากเหง้าของตนเองสืบไป

แหล่งที่มา : โครงการสำรวจข้อมูลปราชญ์ท้องถิ่นล้านนา โดย นายวุฒิภัทร เกตุพัฒนพล ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยแม่โจ้